Wśród dostępnych na rynku kamer mikroskopowych można obecnie przebierać do woli. Sprzedawcy kuszą megapikselami  oraz coraz mniejszymi gabarytami kamer. Którą jednak kamerę wybrać do pracy z mikroskopem? Jaka będzie najlepsza do naszych badań? Na jakie parametry zwrócić szczególną uwagę? Jak nie ulec słynnemu "megapikselowemu marketingowi" i nie żałować później swojego wyboru?

Który z dostawców?

Wśród wiodących producentów mikroskopów każdy posiada w swojej ofercie również kamery. Decydując się na jedną z nich możemy być niemalże pewni, że otrzymamy przyzwoity produkt. Jeśli jednak poszukujemy urządzeń o bardzo wysokich parametrach, zdecydowanie musimy sięgnąć po dostawców z ekstraklasy. Co prawda, otrzymujemy gwarancję zgodności parametrów z opisem, wyższą bezawaryjność produktu, ale nawet tutaj możemy być narażeni na ofertę urządzeń o przeciętnych parametrach płacąc głównie za markę.

Producenci mocno już umocowani na naszym rynku, ale o mniej rozpoznawanych markach, najczęściej nie mogą zaoferować kamer o naprawdę dobrych parametrach. Znajdziemy jednak w ich ofercie urządzenia w pełni spełniające znakomitą większość potrzeb standardowych laboratoriów. W typowych przypadkach mogą one pokryć 80-90% zastosowań, nawet wśród wymagających użytkowników. Otrzymamy przy tym atrakcyjną ofertę cenową. Przed podjęciem decyzji o zakupie należy jednak baczniej przyjrzeć się opisowi i zapytać o szczegóły. Wskazane jest również przeprowadzenie testów i zadbanie o wydłużony okres gwarancji. Można tu często znaleźć prawdziwe perełki z naprawdę dobrymi parametrami, a jednak za znacząco niższą cenę głównie dlatego, że produkty te wciąż są firmowane mniej znanym logo. Wśród ofert na rynku pojawiają się też mało znane produkty, czasami o osobliwie brzmiących nazwach, za to dostępne po bajecznie niskich cenach. Jednak okazyjna cena zawsze powinna zapalić w naszym umyśle lampkę ostrzegawczą. W tym przypadku jedyną metodą trafnego wyboru, jeśli już rozważamy taki zakup, są testy u siebie w laboratorium. No, ale i tak nie mamy gwarancji, że kamera nie ulegnie awarii po kilku miesiącach. Owszem, sprzedawcy z obowiązku udzielają gwarancji, ale pozostaje pytanie w jaki sposób będzie ona realizowana. Znani producenci w żadnym przypadku nie mogą pozwolić sobie na utratę renomy. Dostawca „noname” nie ryzykuje wiele w tym względzie, a nasz wkład energii i czas poświęcony na udowodnienie praw konsumenta tylko dodatkowo zwiększy poniesione straty.

Tak więc tylko my możemy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy kamera mikroskopowa będzie rzadko używanym i mało odpowiedzialnym urządzeniem. Jeżeli ma być niezbędnym elementem całego systemu, zazwyczaj nie możemy sobie pozwolić na jej awarię czy błędne obrazowanie. W takich przypadkach warto wybrać ofertę przynajmniej ze średniej półki.

Monochromatyczna czy kolorowa?

Właściwa odpowiedź na te pytanie zależy od aplikacji, w której kamera będzie miała zastosowanie. Kamery monochromatyczne wybieramy rzadziej i stosowane są raczej w przypadkach badań specjalistycznych, głównie wszędzie tam gdzie obraz kolorowy nie ma znaczenia, bądź wręcz może być przeszkodą w dalszej analizie. Wybieramy je także jeśli zależy nam na dużej czułości lub gdy spodziewamy się słabych sygnałów. Częściej będziemy jednak wybierać do naszej pracy kamery kolorowe, ewentualnie z funkcją pracy w trybie monochromatycznym.

Jaka rozdzielczość kamery?

To bardzo szeroki temat. Ogólnie jednak można przyjąć, że w mikroskopii optycznej obecnie stosuje się kamery w zakresie matryc  o rozdzielczościach 1-5 MPix (milionów pikseli).  Rzadko zdarza się, aby uzasadnienie miał wybór kamery o większych rozdzielczościach, choć takie potrzeby również mają miejsce, głównie przy małych powiększeniach.

Biorąc pod uwagę wpływ rozdzielczości matrycy na inne ważne parametry, warto przyjrzeć się kamerom z przetwornikiem 1/2” i rozdzielczości 3 MPix oraz 2/3” i rozdzielczości 5 MPix.

W tym temacie należy także wspomnieć o fizycznej wielkości przetwornika.  Oczywiście, czym większy tym lepszy, ale i droższy. Dobór wielkości przetwornika musi jednak ściśle być powiązany z elementami optycznymi całego układu mikroskopowego. W przeciwnym przypadku, w najlepszym razie możemy uzyskać mało ciekawy efekt w postaci obserwacji  małego wycinka obrazu widocznego w okularze, bądź też nadmiernej nierównomierności oświetlenia.

Przetwornik COMS czy CCD?

Przetworniki CMOS zazwyczaj montowane są w kamerach tańszych, co nie znaczy gorszych. Ze względu na swoją konstrukcję są po prostu tańsze w produkcji. Przetworniki te zazwyczaj umożliwiają większą szybkość odświeżania, ale dysponują mniejszą czułością i mają większe szumy własne.

Kamery z przetwornikami CCD (Carrier Coupled Devices) mają większą czułość. Wybieramy je do technik obserwacji, w których spodziewamy się dużej absorpcji światła przez preparaty, stosowane elementy optyczne, lub też same techniki obserwacji. Przetworniki CCD będą także lepiej odwzorowywały kolory, i choć powyższe zasady stanowią pewną regułę, nie oznacza to, iż mają zastosowanie w każdym możliwym porównaniu.

Jakie złącze do ransmisji danych?

Obecnie najczęściej oferowane są kamery ze złączem USB 2.0.  Jest to bardzo popularne rozwiązanie, niemniej ma swoje wady. Należy upewnić się, ze dostarczane z kamerą serowniki będą obsługiwały nasz system operacyjny, tego typu transfer obciąża również procesor i/lub kartę graficzną, a prędkość przesyłu może być w komputerze dzielona z innymi urządzeniami. Lepszym rozwiązaniem, zazwyczaj również droższym, są kamery z transferem poprzez złącze FireWire IEEE 1394. Stosowane są już w bardziej wymagających badaniach. Jednak rozwiązaniem najlepszym są kamery posiadające własną, dedykowaną kartę. Pomimo ceny gwarantują najlepsze parametry transferu, są jednak przeważnie bardzo skrupulatnie dobierane pod kątem konkretnego zastosowania.

• jeśli zamierzamy pracować z laptopem, podłączać kamerę do różnych komputerów, czy też cenimy sobie uniwersalność, to dobrym wyborem będzie USB,

• wymagający użytkownicy wybiorą kamerę ze złączem FireWire,

• większy budżet i wymagające badania ukierunkowują wybór kamery z własną, dedykowaną kartą.

Z programem czy bez?

Obecnie najrozsądniejszym wyborem jest zakup kamery razem z dedykowanym oprogramowaniem. Kamery najczęściej współpracują z uniwersalnym sterownikiem TWAIN, aczkolwiek oprogramowanie dedykowane z zaimplementowanymi sterownikami pozwala nam na dostęp do większej ilości specjalistycznych i przydatnych funkcji w kamerze.

Jakie inne parametry?

Należałoby nadmienić, że wbrew powszechnej opinii rozdzielczość nie jest wcale wiodącym parametrem kamery. Parametr ten jest najłatwiejszy w opisie, stąd został wybrany na sztandarowy.

Powinniśmy bacznie przyjrzeć się szybkości odświeżania obrazu przy danej rozdzielczości, tzw. fps (frames per second). Wiele kamer posiada przydatną funkcję binningu. Należy zapytać w jaki sposób realizowany jest balans bieli, korekcja tła, jakość odwzorowania kolorów, rozdzielczość bitowa, jaka jest wielkość piksela, posiadany system chłodzenia i inne, ale to już temat na kolejny artykuł.

W naszym katalogu: Kamery mikroskopowe